Podział majątku – najczęściej zadawane pytania
Najczęściej zadawane pytania związane z podziałem majątku małżeńskiego.
Kiedy można dokonać podziału majątku?
Jeżeli istnieje wspólny majątek małżeński można dokonać jego podziału w określonych sytuacjach. Najczęściej małżonkowie dokonują podziału majątku po prawomocnym wyroku rozwodowym. Z tym momentem ustaje wspólność majątkowa i można złożyć wniosek o dokonanie podziału majątku. Wniosek o podział można także złożyć w trakcie trwania małżeństwa jeżeli małżonkowie umownie ustanowili rozdzielność majątkową lub o takiej rozdzielności orzekł sąd.
Co wchodzi w skład majątku wspólnego?
Generalnie wszystko co małżonkowie nabyli w trakcie trwania małżeństwa wchodzi w skład majątku wspólnego. W szczególności majątek wspólny stanowią:
– wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej,
– środki w funduszach emerytalnych,
– dochody z majątku wspólnego lub osobistego małżonka.
Co należy do majątku osobistego małżonka?
Przedmioty majątkowe, które nie wchodzą do majątku wspólnego stanowią majątek osobisty. Są to przede wszystkim przedmioty, które małżonkowie nabyli przed zawarciem małżeństwa. Ponadto są to przedmioty, które:
– małżonek uzyskał przez dziedziczenie, zapis i darowiznę,
– służyły do zaspokajania jedynie osobistych potrzeb małżonka,
– małżonkowie uzyskali z tytułu odszkodowania lub zadośćuczynienia za krzywdę,
– stanowią wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub dochodu z innej działalności zarobkowej,
– nagrody za osobiste osiągnięcia małżonka,
– przedmioty, które uzyskali w zamian za składniki majątku osobistego.
Ten ostatni przykład jest szczególnie istotny przy rozliczeniach małżeńskich. Jeżeli małżonkowie w trakcie małżeństwa kupili mieszkanie za pieniądze z darowizny tylko na rzecz jednego małżonka to mieszkanie będzie stanowiło jego majątek osobisty.
Nierówne udziały w majątku wspólnym.
Regułą jest, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Każdy z małżonków może żądać, aby sąd dokonujący podziału ustalił nierówne udziały w majątku wspólnym. Sąd ustala nierówne udziały w wyjątkowych sytuacjach. Bierze pod uwagę stopień przyczynienia się małżonka do powstania majątku. Nie jest jednak tak, że gdy jeden tylko małżonek uzyskiwał dochody to należy ustalić jego większy udział w majątku wspólnym. Sąd bierze bowiem pod uwagę nakład w postaci osobistej pracy w wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Jako powód do ustalenia nierównych udziałów podaje się najczęściej nieuzasadnione trwonienie majątku na skutek chociażby uzależnienia.
Przyczyną żądania nierównych udziałów nie może być natomiast sama wina w rozkładzie pożycia stwierdzona przez sąd w wyroku rozwodowym. Tej okoliczności sąd dokonujący podziału nie bierze pod uwagę przy ustalaniu stopnia przyczynienia się małżonków do powstania wspólnego majątku. Ustalenie nierównych udziałów ma miejsce jedynie w wyjątkowych sytuacjach kiedy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania majątku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych.
Czy podziału majątku można uniknąć?
Jeżeli jeden z małżonków po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej złożył wniosek o podział majątku to sąd tego podziału dokona. Jeżeli małżonkowie są zgodni co do sposobu podziału to mogą go dokonać w formie umowy. Pamiętać trzeba, że w przypadku, gdy w skład majątku wchodzi nieruchomość umowę taką należy sporządzić w formie aktu notarialnego. Jedyną sytuacją, w której sąd nie dokona podziału jest brak majątku wspólnego w dacie ustania wspólności majątkowej. Sąd nie dokonana także podziału jeżeli wnioskodawca cofnie wniosek o podział, a drugi z małżonków wyrazi na to zgodę.
Podział majątku a dzieci.
Fakt, że byli małżonkowie posiadają wspólne dzieci nie ma bezpośredniego wpływu na podział majątku. Jednakże w niektórych sytuacjach miejsce pobytu wspólnych dzieci może decydować o sposobie podziału majątku. Przykładowo, jeżeli dzieci na stałe przebywają z jednym rodzicem, a byli małżonkowie chcą przyznania na ich własność wspólnego mieszkania sąd może kierować się dobrem dzieci i przyznać mieszkanie małżonkowi, przy którym dzieci na stałe przebywają. Także sytuacja rodzinna i majątkowa może zdecydować, że sąd odroczy na określony czas lub rozłoży na raty obowiązek spłaty pieniężnej drugiego małżonka.
Rozliczenia przy podziale majątku
W postępowaniu o podział majątku wspólnego rozliczeniu podlegają także nakłady, które małżonkowie ponieśli z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka oraz z majątku osobistego na majątek wspólny. Jeżeli np. z dochodów małżonka ponieśli nakład na jego majątek osobisty, np. na nieruchomość, którą nabył przed małżeństwem, sąd rozliczy to w trakcie postępowania o podział majątku. Innym przykładem jest sytuacja gdy zakup wspólnej nieruchomości małżonkowie w części sfinansowali z majątku osobistego małżonka np. z darowizny na jego rzecz lub z nabytego spadku. W tym przypadku jest to nakład z majątku osobistego na majątek wspólny, który sąd na wniosek małżonka uwzględni przy podziale majątku.
Podział majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa jest bardzo często skomplikowany. Analiza sytuacji prawnej byłego małżonka i wszystkich roszczeń mu przysługujących z tytułu podziału majątku wymaga niezwykłej skrupulatności i specjalizacji. Postępowanie sądowe trwa zazwyczaj dłuższy czas jeżeli brak jest woli zgodnego podziału majątku wspólnego. Wartość składników majątkowych jest ustalana przez Sąd w oparciu o opinie biegłych sądowych, jeżeli byli małżonkowie nie są zgodni co do wartości poszczególnych składników majątku wspólnego. Z tych względów warto skonsultować się z adwokatem w celu wszczęcia postępowania o podział majątku wspólnego.
Skontaktuj się z Kancelarią – Adwokat Andrzej Srocki
