Koronawirus – sprawy sądowe podczas epidemii
Wybuch epidemii koronawirusa w znaczący sposób wpłynął na prace sądów oraz przebieg samych spraw sądowych. Wyznaczone rozprawy i posiedzenia jawne zostały odwołane do końca kwietnia 2020r. i nie wyznacza się nowych terminów rozpraw i posiedzeń jawnych. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że okres ten zostanie wydłużony na kolejne miesiące. Wyjątek od tej zasady stanowią tzw. sprawy pilne tj.:
Lista rozpraw sądowych, które muszą się odbyć:
- w przedmiocie wniosków o zastosowanie, przedłużenie, zmianę i uchylenie tymczasowego aresztowania;
- gdy jest stosowane zatrzymanie;
- w których orzeczono środek zabezpieczający;
- przesłuchania świadka w postępowaniu przygotowawczym przez sąd na podstawie art. 185a–185c albo art. 316 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 30), gdy podejrzany jest zatrzymany;
- w przedmiocie europejskiego nakazu aresztowania;
- w przedmiocie zarządzenia przerwy w wykonaniu kary w systemie dozoru elektronicznego;
- o zastosowanie i przedłużenie środka detencyjnego w postaci umieszczenia cudzoziemca w strzeżonym ośrodku, o zastosowanie lub przedłużenie wobec niego aresztu dla cudzoziemców;
- w których wykonywana jest kara pozbawienia wolności albo inna kara lub środek przymusu skutkujący pozbawieniem wolności, jeżeli rozstrzygnięcie sądu dotyczy zwolnienia osoby pozbawionej wolności z zakładu karnego lub aresztu śledczego albo jest niezbędne do wykonania takiej kary lub środka przymusu w tym zakładzie lub areszcie;
- o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką;
- o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego ;
- dotyczące umieszczenia lub przedłużenia pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich;
- dotyczące umieszczenia małoletniego cudzoziemca w placówce opiekuńczo-wychowawczej;
- w niektórych sprawach z zakresu postępowania karnego wykonawczego;
- wniosków o ustanowienie kuratora w celu reprezentowania interesów małoletnich w postępowaniu przed sądem lub innym organem w sprawach pilnych;
- o których mowa w ustawie z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób;
- przesłuchania przez sąd osoby w trybie zabezpieczenia dowodu lub co do której zachodzi obawa, że nie będzie można jej przesłuchać na rozprawie.
Czy sprawy sądowe już rozpoczęte będą rozpoznane podczas epidemii?
Jak wynika z powyższego zestawienia ogromna większość spraw sądowych została odwołana, a sąd nie wyznaczy nowego terminu rozprawy lub posiedzenia jawnego. Wniosek z tego płynie jeden, czas rozpoznania sprawy przez sąd ulegnie niedającemu się obecnie przewidzieć wydłużeniu. Co ważne, bieg terminów procesowych i sądowych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu. Procesowe terminy to okresy wskazane w ustawie do dokonania określonej czynności procesowej. np. 14- dniowy termin do wniesienia apelacji, z kolei termin sądowy to termin wyznaczony przez sąd. Tym samym jeżeli nawet w sprawie zapadł wyrok, ale nieprawomocny, w okresie stanu epidemii wyrok ten się nie uprawomocni i nie będzie mógł być wykonany.
Obecna sytuacja w sposób zasadniczy wpływa więc na bieg już wniesionych spraw sądowych. Strony postępowania sądowego muszą być świadome, że ciężko jest teraz określić kiedy ich sprawa zostanie prawomocnie zakończona.
Pozew w czasie epidemii — wnosić czy nie?
Odpowiedzieć trzeba na jeszcze jedno pytanie. Czy warto wnieść teraz sprawę do sądu, czy wstrzymać się z taką decyzją do czasu ustania okresu epidemii koronawirusa. Z całą stanowczością należy stwierdzić, że nie warto zwlekać z wniesieniem pozwu. Nie wiemy jak wydolny będzie system sądownictwa za kilka miesięcy. Można jednak zakładać, że o kolejności rozpoznania sprawy będzie decydowała data wniesienia powództwa.
Z pewnością z uwagi na odwołane rozprawy i posiedzenia w pierwszej kolejności sądy będą rozpoznawać sprawy wniesione przed epidemią. Zwłoka we wniesieniu powództwa spowoduje jednak, że konkretna sprawa będzie osądzona jeszcze później. Nie ma żadnych przeciwwskazań zatem, aby w okresie pandemii wnieść sprawę do sądu. Dodatkowo należy wskazać, że wiele merytorycznych decyzji sądu zapada na posiedzeniach niejawnych, bez obecności stron. Te posiedzenia nie zostały odwołane, a sądy na nich w dalszym ciągu wydają określone orzeczenia (np. postanowienia o zabezpieczeniu alimentów na czas trwania postępowania, nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym lub nakazowym).
Stan epidemii nie pozostaje zatem bez wpływu na przebieg sprawy sądowej. Każda sytuacja procesowa w dobie epidemii wymaga odrębnej i szczegółowej analizy.
Skontaktuj się z kancelarią – Adwokat Andrzej Srocki
